Merk je dat jouw leerlingen problemen hebben met leesbaar schrijven? Dan kan een bijspijkerlessenreeks leesbaar handschrift hen helpen beter te presteren bij handgeschreven taken.
Signalen voor handschriftproblemen
De volgende signalen kunnen erop wijzen dat leerlingen problemen op het gebied van hun handschrift hebben:
- De leerling kan diens eigen aantekeningen niet goed lezen.
- De leerling vermijdt met de hand schrijven en werkt in de les op de computer.
- Antwoorden op toetsen worden fout gerekend, omdat de antwoorden niet eenduidig leesbaar zijn.
- De leerling is niet op tijd klaar bij toetsen, doordat het opschrijven van de antwoorden te veel tijd kost.
Bijles leesbaar handschrift
Juist op het voortgezet onderwijs lopen leerlingen er vaak tegenaan dat hun handschrift niet voldoende is voor de reguliere handgeschreven taken, zoals aantekeningen maken en open toetsvragen vlot beantwoorden. Hoe eerder in de middelbareschoolloopbaan dit gesignaleerd wordt, hoe makkelijker het is om leerlingen bij te laten trekken qua fijne motoriek en handschriftontwikkeling. Hiervoor kan dit gratis lesmateriaal (CC-04-licentie) helpen.
De normale handschriftontwikkeling
Het jonge kind (0-4 jaar) ontwikkelt langzamerhand een steeds nauwkeurigere fijne motoriek: het leert dingen pakken en vasthouden en vervolgens ook creatief hiermee tekenen (krassen). Spelen met of legpuzzel, tol of blokkentoren zijn goede oefeningen voor de fijne motoriek op deze leeftijd. Stoepkrijt, dikke krijtjes of dikke stiften zijn prima om mee te tekenen.
De kleuter (4-6 jaar) houdt van krassen en kleuren. Ook spelen met kralenplank of rijgkralen, leren veterstrikken en spelen met klei zijn goede oefeningen voor de fijne motoriek. Kinderen in deze leeftijd kunnen nog een nauwkeurig een pen of potlood vasthouden. Biedt hen vooral dikke krijtjes, stiften en kwasten aan, die ze in hun vuistjes vast kunnen houden. Kinderen beginnen in deze leeftijd figuratieve afbeeldingen te tekenen. Dat is een teken van vooruitgang in de coördinatie en fijne motoriek. De juiste pengreep kun je het beste pas rond de leeftijd van zes jaar (groep 3) aanleren.
Het schoolkind (7-12 jaar) leert een regelmatig, aan elkaar geschreven handschrift aan. Eerst in een vrij groot formaat en naar mate het kind ouder wordt, wordt de regelafstand en dus het handschrift kleiner. Aan het einde van de basisschool of aan het begin van het voortgezet onderwijs stappen veel leerlingen over van een aan elkaar geschreven handschrift naar een regelmatig handschrift opgebouwd uit losse letters. Dat is geen probleem: de basisvormen van losse letters zitten in de aan elkaar geschreven letters al verwerkt. Een regelmatig aan elkaar geschreven handschrift op de basisschool vormt een goede basis voor het ontwikkelen van een volwassen handschrift.
Op de middelbare school blijft een handschrift van belang: veel docenten verwachten dat leerlingen aantekeningen maken tijdens uitleg, waarbij ook schema’s, pijlen en afbeeldingen gebruikt kunnen worden. Sommige leerlingen hebben de beschikking hebben over een digitaal device voor aantekeningen maken, dat kan natuurlijk ook. Echter: hierbij heeft wel een device met pennetje de voorkeur boven typen, omdat getypte aantekeningen sensomotorisch gezien een vrij arme inputbron zijn (elke toets die je indrukt voelt hetzelfde), terwijl je met de hand bij elke letter een andere beweging maakt. Dat helpt bij leren en onthouden. Daarnaast wordt er in het voortgezet onderwijs voornamelijk schriftelijk getoetst, dus ook (juist) daarvoor blijft het trainen van het handschrift van belang.
